ĐỀ THI KHẢO SÁT VÀO LỚP 10 THPT - MÔN VĂN

Phần I: (4 điểm)

Cho đoạn văn sau:

“Đối với cháu, thật là đột ngột, không ngờ lại là như thế. Chú lái máy bay có nhắc đến bố cháu, ôm cháu mà lắc “Thế là một – hòa nhé!”. Chưa hòa đâu bác ạ. Nhưng từ hôm ấy cháu sống thật hạnh phúc. Ơ, bác vẽ cháu đấy ư? Không, không, đừng vẽ cháu! Để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng cho bác vẽ hơn.”

(Trích “Lặng lẽ Sa Pa” – Nguyễn Thành Long)

1. Đoạn trích trên là lời của ai nói với ai, trong hoàn cảnh nào?
2. Xét về mục đích nói: “Không, không, đừng vẽ cháu!” thuộc kiểu câu nào? Câu văn đó giúp em hiểu gì về nhân vật?
3. Những người mà nhân vật “cháu” cho là đáng vẽ hơn là những ai? Đọc tác phẩm, em thấy nhân vật “cháu” và những người đó có vẻ đẹp chung nào?
4. Từ nhân vật “cháu” trong tác phẩm và những hiểu biết xã hội, hãy nêu suy nghĩ của em (khoảng 2/3 trang giấy thi) về đức tính khiêm tốn của con người trong cuộc sống.

Phần II. (6 điểm)

Cho những câu thơ sau : “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ,

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.”

(Trích Viếng lăng Bác – Viễn Phương)

1. Nêu ngắn gọn hoàn cảnh ra đời bài thơ.

2. Từ “mặt trời” ở câu thơ thứ hai của khổ thơ trên được sử dụng theo phép tu từ từ vựng nào? Phép tu từ này có tác dụng như thế nào trong việc bộc lộ cảm xúc của tác giả? Có thể coi đây là hiện tượng một nghĩa gốc của từ phát triển thành nhiều nghĩa được không? Vì sao?

3. Trong chương trình Ngữ văn 9 cũng có những câu thơ xuất hiện hình ảnh “mặt trời” qua cách sử dụng phép tu từ tương tự. Chép những câu thơ đó và cho biết tên tác giả, tác phẩm.

4. Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ trên bằng một đoạn văn khoảng 12 câu, triển khai theo lối lập luận tổng phân hợp để thấy được dòng cảm xúc chân thành của tác giả trước khi vào lăng viếng Bác. Trong đoạn văn có sử dụng một câu bị động và một phép nối liên kết. (Gạch chân và chú thích rõ)